Kwestionariusz on-line
Pierwszy kontakt zainteresowanych poznaniem własnej infrastruktury intelektualno- mentalnej, z wykorzystaniem 3iM, jest kontaktem on-line i polega na wypełnieniu kwestionariusza. Jest to zestaw 50 pytań ułożonych w szeregu, bez możliwości cofania się do udzielonych już odpowiedzi. Adresatami kwestionariusza są zespoły realizujące wspólnie zadania rutynowe lub projektowe.
Na podstawie analizy wyników uzyskanych z kwestionariusza on-line redagowany jest pierwszy, wstępny raport obejmujący charakterystykę uwarunkowań mentalnych zespołu, uwzględniający 11 najczęściej występujących, w polskich uwarunkowaniach społeczno-gospodarczych, barier mentalnych. Raport nie obejmuje uwarunkowań intelektualnych ani sugestii działań naprawczych. Możliwe jest to dopiero po warsztatach 3iM oraz konsultacjach w miejscu codziennego funkcjonowania badanych zespołów.
Kod komunikacji
Warsztaty rozpoczynamy od identyfikacji barier mentalnych, gdyż temu poświęcony był kwestionariusz. Z reguły trwają one jeden dzień i poświęcone są tylko mentalnej części infrastruktury I-M.
Drugi dzień obejmuje identyfikację uwarunkowań intelektualnych. Rozpoczynamy go od poznania kodu komunikacji obecnego w zespole. Problemy komunikacyjne występują praktycznie wszędzie. Powodów tego stanu rzeczy jest wiele, ale na warsztatach staramy się dotrzeć do źródła, do praprzyczyny nieporozumień, a więc takich stanów rzeczy, że mówimy o tym samym czyli używamy tych samych zwrotów, słów, a myślimy o czyś odmiennym.
Z faktu, że nie możemy się z kimś „dogadać”, że zła jest nasza komunikacja, że „nadajemy na różnych falach” – nie wynika, że współpraca i współdziałanie nie są możliwe. Zakładając, że obie strony działają racjonalnie, a tylko takie założenie nadaje sens wszystkim interpretacjom zachowań ludzkich wyjaśnianych naukowo, przeanalizować należy proces komunikacji. Jego fundamentem jest kod komunikacji czyli sposób rozumienia pojęć, którymi posługujemy się we wzajemnych kontaktach.
Kwestią tą zajmiemy się obecnie w taki sposób, aby przygotować zespół do rozwiązywania opisanych problemów- relatywnie prostymi metodami.
Identyfikacja kodu komunikacji
Zwróćmy uwagę na fakt, że ten sam stan rzeczy bywa – dla każdego z nas – zupełnie czymś innym. Przykładowo: dla jednego z nas Atomizacja zespołu, to proces, który zaczyna się od podziału pracowników na swoich i obcych, a kończy – biernością zespołu, brakiem możliwości współpracy itp., a dla drugiego – to właściwość zespołu nazywana inaczej formułą: „każdy sobie rzepkę skrobie”. Właściwość stanowiąca konsekwencję realizacji takiej zasady, reguły działania uznanej w tym zespole na normę.
Nie koniec na tym. Dla kogoś jeszcze innego Atomizacja zespołu – to relacja widoczna w tym, że ludzie nie są w stanie skrzyknąć się do konkretnego zadania. Są skłóceni, nieufni.
Jeszcze ktoś inni dostrzeże Atomizację zespołu w grupie ludzi, którzy wbrew nazwie nie są wcale zespołem: tutaj, teraz, w tej konkretnej sprawie i zdarzenie to zrelacjonuje w komunikacie.
I tak komunikat o tym samym stanie rzeczy, jakim jest ATOMIZACJA ZESPOŁU- zawierać może cztery, różniące się zdecydowanie od siebie – treści.
Przyczyn takiego stanu rzeczy – dysponowania odmiennymi kodami komunikacji- szukać będziemy w sposobach myślenia..
Odróżnimy cztery typy, a więc stosujemy tutaj typizacje, a nie klasyfikację. Oznacza to, że wskazane przez nas cechy sposobów myślenia pozwalają opisać typy, modele, które nie pretendują do realnego istnienia, gdyż ich rolą jest nie opis rzeczywistości, a stworzenie punktu odniesienia potrzebnego do opisu tego, co realne. Konkretne przypadki będą bliżej lub dalej od tak opisach sposobów myślenia.
I tak myślenie istotnościowe ukierunkowane jest na identyfikowanie właściwości, a więc orzekanie o ty, co jest dla danego stanu rzeczy znamienne, najbardziej charakterystyczne, typowe, pozwalające ten stan rzeczy odróżnić od innych.
Myślenie interaktywne koncentruje się relacjach, na zależnościach między działającymi podmiotami. Jeśli są to ludzie, będzie tutaj mowa o ich wzajemnych odniesieniach oraz ich przyczynach tkwiących np. w nieufności, ograniczonym zaufaniu czy niechęci wynikającej z odmienności przekonań.
Myślenie eventowe koncentruje się na zdarzeniach, incydentach, dokonanych czynach i w swojej formule najbardziej zbliżone jest do relacji dziennikarskich, gdzie liczy się news, a mniej jego sedno.
Myślenie procesowe ukierunkowane jest na działania oraz ich wzajemne powiązania postrzegane jako proces.
Ustalenie preferencji w sposobach myślenia pozwoli prognozować zachowania poszczególnych uczestników zespołu, z jakim wspólnie pracujemy lub współpracujemy. Znając sposoby myślenia, które dominują w ich rezultatach pracy – będziemy w stanie racjonalizować ścieżki wspólnych celów, nie pozbawiając nikogo prawa do sposobu myślenia, który najlepiej opanował i najkorzystniej w nim się czuje.
Ten obszar naszych zainteresowań mieści się w badaniach jakościowych, metodologicznie trudniejszych i nie tak precyzyjnych, jak metody czysto ilościowe. Będziemy przy tym posługiwali się relatywnie prostymi narzędziami badawczymi, co uczyni wiedzę przekazywaną na warsztatach – bardziej uniwersalną, z realnymi możliwościami wykorzystania jej w konkretnych środowiskach pracy.
Tabela preferencji kodu komunikacyjnego – case study
Do określenia sposobu myślenia dominującego w procesach komunikacyjnych posłuży nam tabela preferencji kodu komunikacyjnego. Jej zawartość jest przypadkowa – w tym sensie, że służy naszym rozważaniom jako przykłada i źródło inspiracji, a nie wzór do bezwarunkowego kopiowania i naśladowania. Przypadkowość dotyczy doboru treści czyli zestawu słów kluczy, które tutaj się znalazły.
Możemy posłużyć się tabela zaproponowaną na warsztacie lub zmodyfikować ją uwzględniając słownictwo dostosowane bardziej do tego, jakim posługujemy się w swoim środowisku pracy. Ważne jest, żeby dobrze zrozumieć i przyswoić sens samego narzędzia oraz zasady jego stosowania.
Przykład I.
Prezentowana poniżej tabela kodów komunikacji jest przykładem zaczerpniętym z badania preferencji kodu komunikacyjnego dużego zespołu przygotowującego się dopiero do wspólnej pracy. Każdy z uczestników badania wypełniał ją ze świadomością, że wynik będzie podstawa do rozmowy o indywidualnych preferencjach komunikacyjnych.
Zainteresowanych zapraszam do kontaktu: tadeuszwojewodzki@gmail.com
